Hướng Dẫn Sử Dụng Máy Toàn Đạc Điện Tử Topcon ES Series (Phần 1)

Loạt bài viết hướng dẫn sử dụng máy toàn đạc điện tử Topcon Es Series gồm 4 phần:

1. Làm Quen Với Máy Toàn Đạc Điện Tử Topcon ES Series

Về cơ bản, phần mềm làm việc trên máy toàn đạc Topcon ES Series tương đối đơn giản, bạn chỉ cần nắm được chức năng các phím, và các ký hiệu trên màn hình như sau:

1.1 Chức năng các phím cơ bản

• F1 đến F4: Dùng để chọn các chức năng ứng với phím mềm trên màn hình.
• FUNC: Sang trang, Thay đổi giữa các chức năng trong màn hình OBS (khi có nhiều
  hơn 4 phím)
• SHIFT: Đổi giữa viết chữ và viết số
• Từ 0 đến 9: Nhập số và chữ được list ra trên màn hình
• ./±: Nhập dấu cộng và dấu trừ, dấu chấm và dấu phẩy
• ]/}: Chọn bên trái và bên phải chữ số
• ESC: Xóa ký tự bên trái
• B.S: Xóa ký tự bên trái
• ENT: Lựa chọn hoặc chấp nhận giá trị

1.2 Các ký hiệu thường gặp trên màn hình và ý nghĩa của chúng

• MEAS: Bắt đầu đo.
• SHV: Chuyển đổi màn hình hiển thị cạnh nghiêng, chênh cao.
• OSET: Đưa góc bằng (Bàn độ ngang) ban đầu về 0o0’0’’ (Ấn 2 lần).
• COORD: Chế độ đo tọa độ và giao hội
• MENU: Chọn các chương trình đo.
• TILT: Kiểm tra chế độ tự động cân bằng.
• H-SET: Cài đặt góc ngang ban đầu (Cài đặt phương vị đầu).
• EDM: Điều chỉnh các thông số và kiểu đo
• MLM: Đo khoảng cách giữa hai gương.
• OFFSET: Gián tiếp xác định điểm đo
• TOPO: Chế độ đo lưu góc cạnh
• S – O: Bố trí điểm

2. Bắt Đầu Làm Việc Với JOB

Để tiện cho việc quản lý dữ liệu, truyết trút số liệu và xử hậu kỳ, trước khi bắt tay vào đo đạc, việc đầu tiên chúng ta cần làm là quản lý các Job. Ở đây tôi sẽ hướng dẫn về cách tạo Job.

Thao tác: Từ màn hình cơ bản → DATA → chọn JOB → Ấn ENT.

Chọn Job Selection → List → chọn 1 Job mới ví dụ JOB2 → Bấm ENT → Màn hình sẽ thoát ra màn hình ở bước trên.

Tới đây, chọn Coord search Job → List → Chọn Job2 → ấn ENT → ENT → Job Detail → Sửa tên Job và ấn ENT

Sau khi hoàn tất, bạn ấn ESC để thoát ra ngoài màn hình cơ bản.

3. Thiết lập và định hướng máy toàn đạc Topcon ES Series ( Setting Instrument)

Trước khi tiến hành đo đạc, việc đầu tiên chúng ta cần làm luôn là thiết lập và định hướng trạm máy

3.1 Nhập tọa độ trạm máy

Ở phần này, yêu cầu người dùng khai báo tọa độ trạm máy, chiều cao trạm máy, chiều cao gương và góc phương vị.

Thao tác: Từ màn hình OBS → Chọn Coord → Chọn Occ.Orien như hình dưới:

Tới đây, ta có thể khai báo tọa độ trạm máy bằng cách:

• Nhập tay N0,E0,Z0
• Load: Gọi ra từ bộ nhớ
• Resec: Nhập tọa độ điểm bằng cách đo giao hội.

Thao tác lấy tọa độ trạm máy bằng cách đo giao hội như sau:

Từ màn hình trên → Chọn NEZ → Bắt máy vào gương đặt tại điểm 1 → Ấn MEAS → Nhập tọa độ điểm 1.

Tiếp tục ngắm đo điểm thứ 2, làm lại như điểm thứ nhất. Sau đó ấn CALC để máy tính ra kết quả tọa độ trạm máy.

3.2 Định hướng trạm máy

Quay trở lại màn hình sau khi nhập tọa độ trạm máy xong, chọn:

• BS-AZ: Kiểu định hướng Backsight bằng cách nhập góc, ví dụ điểm Backsight (định hướng 0º0’0″) ta nhập vào HA-R = 0º0’0″ → Ấn REC để lưu lại.

• BS-NEZ: Định hướng bằng cách nhập tọa độ điểm định hướng hoặc LOAD → Thông tin điểm định hướng sẽ hiển thị → Ấn REC để lưu lại.

4. Đo Tọa Độ – Đo Chi Tiết Với Máy Toàn Đạc Topcon ES Series

Sau khi hoàn thành công việc thiết lập và định hướng trạm máy, ta có thể tiến hành đo tọa độ.

Thao tác: Trong OBS → chọn COORD → Nhập tọa độ điểm trạm máy như cách trên → chọn Observation → Ngắm gương và ấn MEAS → Ấn REC để lưu lại.

Khi đo EDM, máy toàn đạc Topcon cho phép đo các chế độ:

• Fine”r”: Đo nhanh chính xác
• N-Prism: Đo không gương
• Prism: Đo có gương
• PC: Hằng số gương
• illum.hold: Chọn laser hoặc laser dẫn hướng.

5. Cách Chương Trình Đo Ứng Dụng OBS Với Topcon ES Series

5.1 Đo khoảng cách giữa hai điểm MLM

Ứng dụng này giúp bạn đo khoảng cách ngang, khoảng cách nghiêng, chênh cao giữa hai điểm.

Thao tác: Từ màn hình OBS → Chọn MLM → Ngắm về điểm 1 ấn MEAS → Ngắm về điểm 2 ấn MLM → Màn hình hiển thị kết quả khoảng cách nghiêng, khoảng cách ngang, chênh cao.

5.2 Đo OFFSET

Ứng dụng đo OFFSET được sử dụng khi khảo sát nhưng điểm không thể đo trực tiếp, phải đo offset để xác định gián tiếp điểm đó.

5.2.1 Offset dist: Xác định điểm gương bằng offset cạnh

Từ màn hình OBS → Chọn Offset → OffsetDist → Ngắm vào điểm Offset nhấn MEAS → màn hình hiển thị:

• Dist: Khoảng cách từ điểm gương cần xác định (Không đo được) tới điểm OFFSET – điểm này máy không thấy.
• Direct: Hướng → Bên phải gương, ← bên trái gương, ↑ Tới gần gương, ↓ Ra xa gương
• Nhấn OK

• Chọn REC để lưu điểm gương.
• Chọn XYZ để hiện tọa độ điểm gương.

5.2.2 Đo Offset góc

Ứng dụng đo offset góc để xác định 1 điểm không thể đặt gương, ví dụ như trong hình vẽ, điểm A0 ko thể đặt gương được ( giữa hồ nước chẳng hạn).

Thao tác:

• Dựng máy tại điểm tam giác, điểm Offset là điểm có thể đo được, sao cho 2 cạnh gần bằng nhau, chiều cao gương cũng gần bằng chiều cao tâm trụ.
• Từ OBS → Chọn Offset → Chọn OffsetAng → Ngắm điểm Offset → ấn MEAS → Nhấn STOP để ngừng đo → Quay bàn độ ngang về điểm A0, lúc này góc bằng sẽ thay đổi nhưng khoảng cách vẫn không đổi → Chọn OK → Ấn REC để lưu.

5.2.3 Đo offset khoảng cách hai cạnh

Để đo khoảng cách giữa hai điểm mia và 2 điểm offset trên một đường thẳng từ điểm mia, khảo sát điểm offset 1 và điểm offset 2, sau đó nhập vào khoảng cách giữa điểm offset 2 và điểm mie để tìm ra điểm mia.

Thao tác:

Nhập vào 2 điêm offset trên cùng 1 đường thẳng từ điểm mia và sử dụng điểm offset như là điểm mia → Trong OBS → chọn Offset → Offset2D → Ngắm vào điểm offset 1 → ấn Meas để đo kết quả → chọn Yes → Màn hình hiển thị điểm offset2 → Ngắm về điểm offset2 ấn MEas → Màn hình hoàn thành điểm offset 2 → Nhập vào khoảng cách từ điểm offset 2 đếm điểm mia cần xác định → Màn hình hiển thị tọa độ điểm cần xác định → Ấn REC để lưu lại.