Máy thủy bình và máy toàn đạc: Sự khác biệt, ứng dụng và cách lựa chọn thiết bị phù hợp?
Trong lĩnh vực trắc địa – xây dựng – khảo sát, các thiết bị đo đạc đóng vai trò cực kỳ quan trọng để đảm bảo độ chính xác, tiến độ và chất lượng công trình. Trong đó, hai thiết bị phổ biến nhất là máy thủy bình và máy toàn đạc

Nhiều người hay thường hỏi:
- Máy thủy bình là gì?
- Máy toàn đạc khác máy thủy bình ở điểm nào?
- Nên chọn máy nào để phù hợp công việc đo đạc?
Dòng máy thủy bình và máy toàn đạc
Trong số nhiều thiết bị máy đo đạc hiện nay, máy thủy bình và máy toàn đạc được sử dụng nhiều nhất. Tuy vậy, nhưng hai thiết bị này dùng đo đạc trong từng hạng mục khác nhau để bổ trợ cho nhau hoặc riêng biệt

Trong một công trình xây dựng, chỉ cần sai số vài cm cũng có thể gây ra lỗi nghiêm trọng: tường bị nghiêng, móng lệch không bằng phẳng, mặt bằng bị dốc quá, hay cầu đường bị lún nứt sâu. Vì vậy, thiết bị đo đạc giúp mọi hạng mục được triển khai đúng bản vẽ chuẩn chính xác tuyệt đối
Chúng ta sẽ cùng phân tích chi tiết rõ chức năng, ứng dụng và tiêu chí chọn mua của thiết bị trắc địa này
Máy thủy bình là gì?
Máy thủy bình (Auto Level, Dumpy Level) là thiết bị đo đạc quang học dùng để xác định chênh cao giữa các điểm, giúp đo cao độ và truyền cao độ trên công trường

Cấu tạo cơ bản của máy thủy bình là:
- Ống kính ngắm có độ phóng đại (20x – 32x).
- Hệ thống bù nghiêng tự động giúp giữ đường ngắm luôn nằm ngang.
- Bàn độ và ốc cân chỉnh.
- Chân máy cố định thăng bằng chắc chắn
Nguyên lý hoạt động
Máy thủy bình hoạt động theo nguyên lý tạo ra một đường ngắm luôn nằm ngang. Người đo chỉ cần ngắm qua ống kính tới mia thủy chuẩn, đọc số hiển thị rồi so sánh, từ đó xác định chính xác cao độ giữa các điểm

Ứng dụng của máy thủy bình
- Truyền mốc cao độ trong xây dựng.
- Đo vẽ mặt cắt dọc, ngang công trình đường.
- San lấp mặt bằng
- Thi công cầu, hạ tầng kỹ thuật.
- Máy thủy bình thích hợp cho đo độ cao, không yêu cầu đo tọa độ hay khoảng cách nghiêng.
Máy toàn đạc là gì?
Máy toàn đạc điện tử (Total Station) là một thiết bị đo trắc địa tổng hợp, kết hợp chức năng của máy kinh vĩ để đo góc và máy đo dài EDM để đo khoảng cách. Dựa trên số liệu góc và khoảng cách thu được, máy tự động tính toán tọa độ không gian (X, Y, Z) của điểm đo, đồng thời cho phép lưu trữ và xử lý dữ liệu phục vụ công tác khảo sát, đo vẽ bản đồ và bố trí công trình

Về cấu tạo cơ bản máy toàn đạc
- Ống kính quang học phóng đại.
- Bộ đo góc (theo phương ngang và đứng).
- Bộ đo dài EDM (Electronic Distance Measurement).
- Màn hình, bàn phím, phần mềm xử lý dữ liệu
- Bộ nhớ trong/ngoài để lưu trữ, cổng kết nối cáp trút
Nguyên lý hoạt động của máy
Máy toàn đạc điện tử đo cho phép xác định tọa độ không gian của điểm bằng cách đo khoảng cách nghiêng bằng tia laser kết hợp với đo góc ngang và góc đứng, từ đó xác định tọa độ 3D (X, Y, Z) của điểm khảo sát trong hệ tọa độ đã định

Ứng dụng của máy toàn đạc
- Tạo bản đồ địa hình, đo vẽ trắc địa chi tiết
- Bố trí, định vị công trình.
- Đo khối lượng đào đắp.
- Kiểm tra biến dạng công trình.
- Đo dạc trong giao thông, thủy lợi, hầm mỏ, công nghiệp…
- Máy toàn đạc đáp ứng những công việc cần độ chính xác cao và dữ liệu đa dạng (tọa độ, khoảng cách, cao độ).
So sánh máy thủy bình và máy toàn đạc
| Thông số | Máy thủy bình cơ | Máy toàn đạc |
| Chức năng chính | Đo và truyền cao độ | Đo góc, khoảng cách, cao độ, tọa độ |
| Độ chính xác | ±1.5 mm/km | ±1” – 5” (góc), ±(2mm+2ppm) (khoảng cách) |
| Dữ liệu đo | Số đọc trên mia | Tọa độ X, Y, Z, khoảng cách, góc |
| Khả năng lưu trữ | Không có (chỉ với máy thủy bình điện tử) | Có bộ nhớ, xuất trút dữ liệu sang máy tính |
| Thao tác dùng | Đơn giản, nhanh, dễ thao tác | Phức tạp hơn, cần kỹ năng và kinh nghiệm |
| Ứng dụng | Công việc cơ bản về cao độ, san nền, truyền mốc | Công trình lớn, bản đồ, định vị chính xác |
| Giá | Rẻ (5 – 20 triệu) | Cao (60 – 200 triệu, tùy dòng máy) |
Nên chọn máy thủy bình hay máy toàn đạc?
Tùy nhu cầu công việc và ngân sách nên chọn thiết bị phù hợp:
- Nếu chỉ thi công cơ bản, cần kiểm tra cao độ, san lấp mặt bằng, truyền mốc → máy thủy bình là đủ
- Nếu làm khảo sát, đo vẽ bản đồ, định vị công trình, đo khối lượng → Nên đầu tư máy toàn đạc.
- Thường dùng cả 2 loại để linh hoạt trong nhiều hạng mục khác nhau.
Khi chọn máy thủy bình hoặc toàn đạc, chúng ta quan tâm:
- Độ chính xác: phù hợp tiêu chuẩn công việc.
- Thương hiệu uy tín: Topcon, Nikon, Leica, South, Pentax, Sokkia, Bosch, Trimble…
- Khả năng bảo hành, hiệu chỉnh: nên mua tại đại lý có trung tâm bảo hành.
- Phụ kiện đi kèm: chân máy, mia, pin, sạc, cáp dữ liệu.
- Ngân sách: cân nhắc giữa nhu cầu thực tế và chi phí.
Nói chung lại là:
- Máy thủy bình và máy toàn đạc đều là những thiết bị không thể thiếu trong ngành trắc địa – xây dựng.
- Máy thủy bình phù hợp cho công việc đo đạc cơ bản, nhanh, chi phí đầu tư thấp.
- Máy toàn đạc phù hợp cho khảo sát đo đạc chuyên sâu, yêu cầu dữ liệu cần chính xác và đa dạng
Việc hiểu rõ sự khác biệt và ứng dụng của từng loại máy sẽ giúp tiết kiệm chi phí, nâng cao hiệu quả thi công và đảm bảo chất lượng công trình
Địa chỉ bán thiết bị trắc địa chính hãng tại Việt Nam
*Công ty CP Phát Triển Công nghệ Trắc Địa Việt Nam (RTKVN.VN) Chuyên phân phối máy trắc địa chính hãng đa dạng chủng loại model từ các hãng nổi tiếng như Leica, Topcon, Geomax, Bosch, Sokkia
Địa chỉ chính: Số 21 ngõ 10 Phố Trần Duy Hưng – Q.Cầu Giấy – TP. Hà Nội và các chi nhánh trên toàn quốc
Hotline: 0913.378.648(Mr.Dũng)
- Cung cấp đầy đủ giấy tờ CO, CQ chứng minh xuất xứ – chất lượng, kèm cam kết rõ ràng về hàng chính hãng nhập khẩu.
- Chế độ bảo hành linh hoạt từ 1–2 năm, thậm chí dài hơn, cùng với dịch vụ sửa chữa và hiệu chuẩn chuyên nghiệp, đảm bảo máy luôn hoạt động ổn định.
- Mức giá cạnh tranh, hợp lý, đi kèm nhiều ưu đãi như miễn phí vận chuyển, trả góp 0% hoặc tặng kèm phụ kiện – quà khuyến mại.
- Hỗ trợ chuyển giao công nghệ miễn phí, tư vấn chọn máy đúng nhu cầu và đồng hành lâu dài với dịch vụ kỹ thuật tận tâm.
